Jak wyliczyć zdolność kredytową?

Jak wyliczyć zdolność kredytową?

Wyliczenie zdolności kredytowej jest prowadzone według wewnętrznych procedur poszczególnych banków, nie ma tu zatem jednego schematu i ocena naszej zdolności kredytowej może być różna w różnych bankach.

Czym jest zdolność kredytowa?

Pojęcie zdolność kredytowej zawarte jest w ustawie Prawo Bankowe. Wg art. 70 ust 1 "Bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy. Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Kredytobiorca jest obowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności".

Innymi słowy, zdolność kredytowa to wyliczenie przez bank, czy w skali miesiąca jesteśmy w stanie wygenerować jakieś nadwyżki finansowe, aby mogły one posłużyć do spłaty kredytu.

Szacunkowo zdolność kredytową naszego gospodarstwa domowego można wyliczyć na podstawie różnych internetowych kalkulatorów. Najogólniej - banki zakładają, że na spłatę kredytu możemy przeznaczyć około 40-45% swoich dochodów.

Procedury banków polegają zazwyczaj na punktowej ocenie szeregu parametrów (finansowych i niefinansowych), takich jak: dochody, źródło zarobkowania, wiek, zawód, ilość osób na utrzymaniu, zobowiązania finansowe, posiadane oszczędności, stan cywilny, miesięczne wydatki, dotychczasowa historia kredytowa, posiadany majątek itp. Warto zatem - wiedząc, że będziemy poddani takiej procedurze - odpowiednio przygotować się do rozmowy z bankami.

Zdolność kredytowa 3-osobowej rodziny - dochód 10 000 zł netto

Bank Maksymalna zdolność kredytowa RRSO
CREDIT AGRICOLE 722 653 zł 4,35%
BANK PEKAO 702 100 zł 5,12%
BNP PARIBAS 697 400 zł 3,72%
ING 682 576 zł 4,10%
SANTANDER 674 273 zł 3,87%
BOŚ BANK 670 214 zł 3,49%
PKO BANK HIPOTECZNY 665 600 zł 4,28%
PKO BANK POLSKI 665 600 zł 4,28%
MBANK 653 061 zł 4,14%
CITY HANDLOWY 635 000 zł 3,77%
ALIOR BANK 601 646 zł 5,41%

Na podstawie www.wp.pl (08.03.2020); źródło: HRC Investments

Co wpływa na zdolność kredytową?

  • Forma zatrudnienia

Oczywiście banki najchętniej akceptują umowy o pracę, zwłaszcza na czas nieokreślony. Zawsze uprzywilejowani są specjaliści z tzw. sektora zaufania publicznego (pracownicy budżetówki, lekarze, prawnicy itp.). Nie oznacza to jednak, że na umowę o dzieło, zlecanie, współpracę B2B nie mamy szans otrzymać kredytu.

Zasada jest jedna - trzeba wykazać stały dochód i stabilizację jego pozyskiwania. Im dłuższy okres uzyskiwania stabilnych dochodów możemy udokumentować, tym lepiej. Najlepiej, by przychody w stałej formie trafiały na nasze konto co miesiąc. Jeśli na nasze dochody składają się także premie kwartalne lub półroczne - warto zadbać o ich regularność, tak aby można było je doliczyć do dochodów.

Nie zapominajmy też o dodatkowych dochodach - z tytułu najmu, okazyjnych zleceń itp. Niestety gorzej jest ze świadczeniami socjalnymi, jakie otrzymujemy - np. rentami, zasiłkami socjalnymi, zapomogami, środkami 500+ itp. Także zasądzone i otrzymywane alimenty na nieletnie dziecko nie są dla banku stałym i pewnym źródłem dochodu.

  • Wiek kredytobiorcy

Banki niezbyt przychylnie patrzą na osoby bardzo młode, poniżej 25 roku życia. Nawet jeśli osiągają one spore dochody, nie sprzyja im stereotypowy obraz młodzieńczej beztroski, a instytucje finansowe zwykle domagają się dodatkowych zabezpieczeń.

Podobnie jest z osobami starszymi. Dla banku istotny jest wiek, w którym będziemy kończyć spłatę kredytu, dlatego zwykle nie udzielają one kredytów, które zwracalibyśmy po ukończeniu 70-75 roku życia. Zatem preferowany wiek kredytobiorcy to 25-55 lat. Przy czym oczywiście wszystko zależy od parametrów konkretnej umowy kredytowej. Np. maksymalny okres kredytowania w Polsce wynosi 35 lat. Im jesteśmy starsi, tym okres spłaty może być krótszy, a raty wyższe. W każdej sytuacji rozwiązaniem może być natomiast dodatkowe zabezpieczenie kredytu lub przyłączenie się do umowy innej (młodszej lub starszej) osoby.

  • Domowy budżet

Przed wizytą w banku warto zadbać o optymalizację naszego domowego budżetu. Z jednej strony możemy zmniejszyć wydatki, rezygnując np. z dodatkowego auta, ekskluzywnych wakacji, zakupu drogich gadżetów elektronicznych czy innych tzw. niepotrzebnych zakupów. Takie działanie to dla banku sygnał, że umiemy gospodarować swoimi funduszami. Minimalny koszt miesięcznego utrzymania jednej osoby przyjmowany przez bank to ok. 1000-1200 zł miesięcznie. Za każdą dodatkową osobą w gospodarstwie domowym kwota ta powiększa się o kolejne 300-400 zł (uwaga - każdy bank wylicza tę kwotę inaczej).

Gospodarstwo domowe to dla banku nie tylko para małżeńska, ale także nieformalny związek, który deklaruje wspólne życie i/lub wychowuje dzieci. Bank jednak nie bierze pod uwagę faktu np. zamieszkiwania z rodzicami i prowadzenia wspólnej kuchni czy podziału rachunków za media. Wspólne gospodarstwo domowe nie jest rozumiane aż tak szeroko. Do wyliczenia zdolności kredytowej liczą się tylko dochody przyszłych kredytobiorców.

Jeśli wzięcie kredytu planuje para, lepiej udać się do banku już po zalegalizowaniu związku małżeńskiego. Banki uważają związki po ślubie za trwalsze, a małżonków - za bardziej odpowiedzialnych i ustabilizowanych. W przypadku małżeństw, w których jedna strona ma złą historię kredytową, dobrym posunięciem może być ustanowienie rozdzielności majątkowej.

  • Wkład własny

Im wyższy, tym większa zdolność kredytowa.

Warunki oceny zdolności kredytowej zmieniają się co jakiś czas i poza wewnętrzną polityką banku są zależne także od ogólnej sytuacji gospodarczej i rynkowej. Dlatego wartości możliwych do zaciągnięcia przez nas kredytów będą różne w różnych bankach i będą zmieniać się w czasie. Oznacza to, że uzyskanie negatywnej oceny zdolności kredytowej nie przekreśla definitywnie szans na kredyt w późniejszym terminie lub w innej instytucji. Po uzyskaniu oceny zdolności kredytowej warto poprosić bank o pisemne uzasadnienie oceny - to da nam wiedzę, co poprawić w naszej sytuacji na przyszłość.

Szacowana zdolność kredytowa

miesięczny dochód netto w gospodarstwie domowym 6000 zł 6000 zł 6000 zł
okres kredytowania 25 25 25
miesięczne raty innych kredytów 500 zł 300 zł 0 zł
przyznane limity ,np. na kartach kredytowych, ROR 2000 zł 2000 zł 0 zł
stałe wydatki miesięczne 900 zł 1700 zł 2300 zł
liczba osób w gospodarstwie domowym 1 2 3
  515 000 zł 427 000 zł 321 000 zł

Uwaga! Punktowanie takich parametrów, jak inne stałe kredyty, obciążenia na kartach, wydatki miesięczne, liczba osób w rodzinie jest uzależnione od polityki wewnętrznej danego banku.

Jak poprawić swoją zdolność kredytową?

  • pamiętaj o wszystkich dochodach - jeśli masz przychody z najmu, okresowych premii lub wczasów "pod gruszą", również je udokumentuj;
  • ustabilizuj swoją sytuację zawodową - dla banku duże znaczenie ma forma zatrudnienia, instytucja nie weźmie pod uwagę umowy próbnej, czasowej lub krótkoterminowej, minimalna historia zatrudnienia to pół roku;
  • sprawdź swoją historię w BIK (Biuro Informacji Kredytowej) - pierwszym posunięciem analityka bankowego jest zweryfikowanie historii kredytowej. Jeśli figurujesz w BIK - musisz poczekać, aż wpis wygaśnie (zwykle 5 lat). Uwaga! Raport z BIK uwzględnia również ewentualne opóźnienia w regulowaniu płatności powyżej 30 dni. Osoby, które nie spłacają swoich zobowiązań przez 180 dni, nie mają praktycznie szans na otrzymanie kredytu bankowego. Zdolność kredytową może nam jednak poprawić dobra historia w BIK. Jeśli np. kilka lat wcześniej mieliśmy już kredyt lub kupiliśmy np. telewizor na raty i spłacaliśmy nasze zobowiązania regularnie - będzie to pozytywny sygnał dla banku;
  • spróbuj spłacić wszystkie zobowiązania. Może warto zrezygnować z karty kredytowej i limitu przy rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym. Przed decyzją o wzięciu kredytu hipotecznego nie daj się skusić na np. zakup ratalny. Miesięczna rata o wysokości 100 zł może obniżyć zdolność kredytową nawet o kilka tysięcy;
  • obniż koszty życia - bank, poprzez wydatki, weryfikuje nasz tryb życia oraz to, w jaki sposób wydajemy pieniądze. Przed wzięciem kredytu warto uporządkować domowy budżet, czasami dobrym rozwiązaniem jest powrót do transakcji gotówkowych, co pozwala nam na bardziej swobodne wydatkowanie środków (bank nie widzi charakteru naszych transakcji śledząc np. historię wydatków z ROR);
  • poręczenia kredytu - naszą zdolność obniżają nie tylko zobowiązanie, ale także sytuacje, w których to my podżyrowaliśmy inny kredyt (czyli poręczyliśmy za spłatę zobowiązań innej osoby). Jeśli podżyrowany kredyt nie będzie spłacany - mamy dodatkowy dług do spłaty;
  • unikaj parabanków i tzw. chwilówek - nawet jeśli spłacasz takie zobowiązania regularnie, kredytowanie się w taki sposób jest źle odbierane przez analityków finansowych. Kredyty hipoteczne są dla osób odpowiedzialnych o ustabilizowanej sytuacji, zaś z chwilówek korzystają zwykle osoby impulsywne i nie do końca panujące nad własnymi finansami,
  • znajdź dodatkowego kredytobiorcę - jeśli nie spełniasz wymogów banku, warto pomyśleć o dodatkowej osobie, która weźmie kredyt razem z tobą (nie musi to być osoba spokrewniona);
  • zoptymalizuj parametry kredytu - tak aby dostosować go do swojej sytuacji np. poprzez dłuższy okres kredytowania, wybór stałych rat albo dodatkowe ubezpieczenie. Wszystko to może wpłynąć na lepszą zdolność kredytową;
  • nie składaj od razu wniosków do wszystkich banków na rynku - dla banku jest to bowiem sygnał ostrzegawczy. Jeśli w ostatnim czasie złożyliśmy zapytanie o kredyt hipoteczny do więcej niż 2-3 banków, często oznacza to automatyczną odmowę bez możliwości odwołania.

Co może obniżyć naszą zdolność kredytową?

  • zmiana pracy - na minimum pół roku przed planowanym wzięciem kredytu hipotecznego lepiej nie zmieniać miejsca zatrudnienia - nawet, jeśli zarabiać będziemy więcej. Może to obniżyć naszą zdolność kredytową (przecież niekoniecznie możemy się zaadaptować w nowej pracy);
  • długotrwałe zwolnienia lekarskie - w zaświadczeniu o dochodach często pojawia się rubryka z pytaniem, czy pracownik obecnie przebywa na zwolnieniu - odpowiedź "tak" często oznacza kłopot;
  • zaciągnięcie innego kredytu - pisaliśmy o tym wyżej, każde zobowiązanie obniża zdolność kredytową, a im więcej zobowiązań - tym mniej chętnie bank będzie pożyczał nam swoje środki;
  • zaciągnięcie chwilówki - korzystanie z chwilówek obniża mocno tzw. scoring (punktową ocenę zdolności kredytowej w banku);
  • zmiana zatrudnienia na działalność gospodarczą - dla banków działalność gospodarcza jest wiarygodna dopiero po roku lub nawet dwóch latach jej prowadzenia. Wyjątkiem może być świadczenie usług w systemie B2B na rzecz dawnego pracodawcy (tu banki wymagają minimum półrocznej historii);
  • generowanie dużych kosztów - często osoby prowadzące działalność gospodarczą na co dzień poprawiają swoje zyski zawyżając koszty prowadzenia działalności. Optymalizacja podatkowa obniża jednak dochód netto, a to z kolei źle wpływa na zdolność kredytową.

Maria Błoszczyńska, Artur Nakielski

Komentarze

Czytaj tak, jak lubisz
W wersji cyfrowej lub papierowej
Moduł czytaj tak jak lubisz