Odśnieżanie chodnika przy posesji: kto i kiedy ma taki obowiązek? Wyjaśniamy przepisy i kary!

Kiedy spadnie pierwszy śnieg, wraca pytanie, kto ma obowiązek odśnieżać chodnik przed naszym domem. Czy za usunięcie śniegu i błota pośniegowego odpowiada właściciel nieruchomości czy gmina? Wyjaśniamy, kto dokładnie powinien się zająć odśnieżaniem chodnika i dachu oraz jakie są konsekwencje zaniedbania tego obowiązku. Warto pamiętać, że nie jest to obowiązek martwy. Jeżeli nie odśnieżymy chodnika, a pieszy poślizgnie się, upadnie i złamie nogę, to będzie miał prawo wystąpić do nas jako właścicieli nieruchomości z roszczeniem odszkodowawczym, a to już setki tysięcy złotych!

Kto ma obowiązek odśnieżania chodnika? Właściciel nieruchomości, gmina, czy zarządca drogi? 

Początek zimy oznacza także odśnieżanie, a im bliżej mroźnych dni, tym częściej nie tylko właściciele nieruchomości, ale i użytkownicy traktów pieszych zastanawiają się, na kim ciąży odpowiedzialność za stan chodników oraz dróg dla pieszych i usuwanie z nich śniegu, oraz oblodzeń. Odśnieżanie chodników to nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim bezpieczeństwa. Śliskie chodniki są częstą przyczyną poślizgnięć i upadków, które mogą prowadzić do poważnych kontuzji, dlatego tak ważne jest, aby chodniki były regularnie oczyszczane z lodu i innych zanieczyszczeń, takich jak śnieg. 

W budynkach wielorodzinnych za czystość i porządek w obrębie budynku odpowiada zarządca nieruchomość. W przypadku bloku nadzór zatem obejmuje spółdzielnia mieszkaniowa lub wspólnota, natomiast usuwanie śniegu przed prywatną kamienicą jest obowiązkiem właściciela obiektu. Na kim natomiast ciąży obowiązek utrzymania czystości i porządku chodników, które stanowią część drogi publicznej? W przypadku chodników, umiejscowionych przy drogach krajowych, obowiązek spoczywa na GDDKiA, natomiast jeżeli chodnik znajduje się przy drodze gminnej, zadanie to należy do burmistrza, wójta lub prezydenta miasta, czyli obowiązek odśnieżenia drogi publicznej spoczywa na lokalnej jednostce samorządu terytorialnego. Pozostaje kwestia obowiązku odśnieżenia chodnika położonego bezpośrednio przy granicy nieruchomości, czyli posesji. Co na to przepisy prawa? Wyjaśniamy w dalszej części artykułu. 

Odśnieżanie chodnika przy posesji - ustawa. Co mówią przepisy?

Kwestię chodników położonych wzdłuż nieruchomości w sposób klarowny reguluje ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a konkretnie art. 5 ust. 1 pkt 4. Mowa o tym, że obowiązkiem właściciela przylegającej do chodnika nieruchomości jest:

"uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z dróg dla pieszych położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taką drogę uznaje się wydzieloną część drogi publicznej przeznaczoną do ruchu pieszych położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości". 

Po zapoznaniu się z podstawą prawną okazuje się, że usunięcie śniegu i lodu z chodnika należy do właściciela nieruchomości, przylegającej do infrastruktury, przeznaczonej do ruchu pieszego. Jednak są wyjątki od tej reguły. 

Kiedy właściciel posesji nie musi odśnieżać chodnika i nie jest za niego odpowiedzialny?

Istnieją jednak wyjątki od zasady, nakazującej właścicielowi i zarządcy nieruchomości usunięcie zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż jego działki. Mianowicie właściciel nie odpowiada za odśnieżanie wtedy, kiedy wzdłuż chodnika przyległego do posesji znajduje się strefa płatnego parkingu lub dopuszczalne jest parkowanie samochodów. To jednak tylko jeden z kilku wyjątków. 

• Jeśli trwa budowa domu jednorodzinnego, wtedy obowiązek usunięcia zanieczyszczeń i utrzymania porządku w obrębie nieruchomości spoczywa na wykonawcy robót budowlanych. 
• W sytuacji, kiedy granicę nieruchomości i chodnik dzieli pas zieleni, rów melioracyjny, trawnik miejski lub inna przeszkoda, obowiązek odśnieżania spada na gminę. 
• Właściciel nieruchomości przylegającej do chodnika nie jest zobowiązany do usuwania lodu i śniegu z usytuowanych przy posesji torowisk oraz przystanków autobusowych. 

Zasady odśnieżania chodników 

Mając obowiązek utrzymania czystości w zakresie odśnieżania chodnika, właściciel powinien uprzątnąć go w sposób, który nie będzie utrudniał użytkownikom korzystania z ruchu drogowego i pieszego. Zaspy, powstałe na skutek usunięcia śniegu szczotką, łopatą lub innym sprzętem obowiązkowo należy gromadzić w miejscu, które nie zaburza ruchu. Najczęściej jest to miejsce przy krawędzi chodnika. Usunięcie zasp nie należy już do właściciela posesji, ponieważ obowiązek ten spoczywa na zarządcy drogi. Warto nadmienić, że osoba odśnieżająca chodnik przed swoja posesją nie musi posypywać chodnika piaskiem ani solą. 

Jaka kara za nieodśnieżony chodnik? 

Czy zasadna jest obawa przed mandatem za nieodśnieżony chodnik? Jak najbardziej. W myśl zapisów, zawartych w Art. 117. KW:

"Kto, mając obowiązek utrzymania czystości i porządku w obrębie nieruchomości, nie wykonuje swoich obowiązków lub nie stosuje się do wskazań i nakazów wydanych przez właściwe organy w celu zabezpieczenia należytego stanu sanitarnego i zwalczania chorób zakaźnych, podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany."

Groźba nałożenia przez służby grzywny jest zatem bardzo realna. 

Kara za brak odśnieżania to nie wszystko. Możesz zapłacić odszkodowanie! 

Co w sytuacji, kiedy nastąpi wypadek na oblodzonym lub zaśnieżonym chodniku przed naszą posesją? Oprócz grzywny grożą także konsekwencje, wynikające z wypłaty ewentualnego odszkodowania osobie pokrzywdzonej. Przykładowo na skutek poślizgnięcia się osoba ulegnie wypadkowi na nieodśnieżonym chodniku i złamie nogę. Orzecznictwo sądowe nie pozostawia złudzeń. Osoba lub zarządca, zobowiązany do odśnieżenia chodnika i odpowiedzialny za zaniechanie tej czynności, może zostać pociągnięty przez poszkodowanego do odpowiedzialności cywilnej za spowodowanie uszczerbku na zdrowiu. Sąd natomiast na skutek rozpatrzenia sprawy może zobowiązać sprawcę zaniedbania do wypłaty pokrzywdzonemu zadośćuczynienia w kwocie nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. 

Odśnieżanie dachu: za to również odpowiadasz pod rygorem mandatu!

Właściciel nieruchomości zobowiązany do odśnieżania chodnika ma również inne obowiązki, wynikające z nadejścia zimy. To na nim spoczywa obowiązek odśnieżenia połaci dachowej. Obowiązek ten wynika z zapisów w Prawie Budowlanym, a konkretnie wymogów dotyczących bezpiecznego użytkowania budynków w sytuacji występowania warunków atmosferycznych, które są niekorzystne i trudne. Właściciel nie może dopuścić do przeciążenia konstrukcji dachu na skutek zalegającego śniegu, ponieważ może skutkować to zawaleniem się budynku.

Ponadto zobowiązany jest do usuwania sopli lodowych, które mogłyby zagrozić pieszym w sytuacji, kiedy zadaszenie budynku znajduje się bezpośrednio nad chodnikiem. Za sprowadzenie zagrożenia na osoby trzecie na skutek obsunięcia śniegu lub oderwania sopli, oprócz grzywny, grozi kara pozbawienia wolności. Aby uchronić się przed takimi konsekwencjami, warto zainwestować w ubezpieczenie OC. Często taki zakres ochrony wchodzi w skład polisy, która zostaje zawarta na ubezpieczenie domu.  

Odśnieżanie dachu można można zlecić fachowcom, Adobe Stock

Dobrym pomysłem szczególnie w przypadku, kiedy właścicielem posesji jest osoba starsza, jest zlecenie fachowcom pozbycia się śniegu z zadaszenia budynku. Ceny za odśnieżanie dachu wahają się w zależności od regionu od 4 do 6 zł na m2 dachu. 

Odśnieżanie chodnika przed domem: podsumowanie

Nieistotne, czy zima zaskoczy drogowców na wsi, czy w mieście. Odśnieżanie dróg i chodników to obowiązek, który stanowi o bezpieczeństwie ich użytkowników. Regularne oczyszczanie chodników ze śniegu i lodu to nie tylko wyraz odpowiedzialności, ale przede wszystkim gwarancja bezpieczeństwa.

Fot. otwierająca: Adobe Stock