Wentylacja odgrywa podstawową rolę w kształtowaniu warunków sanitarno-higienicznych w pomieszczeniach mieszkalnych i gospodarczych. Wraz ze świeżym powietrzem zewnętrznym dostarczany jest tlen niezbędny do prawidłowego przebiegu różnego rodzaju procesów. Z powietrzem wywiewanym usuwane są zanieczyszczenia występujące w postaci gazów, par, dymów, pyłów i mikroorganizmów.
Rolą urządzeń wentylacyjnych jest więc wymiana powietrza w pomieszczeniach celem jego uzdatnienia. Wymiana powietrza jest dokonywana dla uzyskania określonych warunków środowiskowych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego oraz w celu spełnienia wymagań technologicznych procesów przemysłowych.
Sprawna wymiana powietrza jest koniecznością w sytuacji, gdy w budynku pracują takie urządzenia grzewcze jak kotły gazowe i węglowe. Prawidłową wentylację przez cały rok są w stanie zapewnić jedynie instalacje oparte o urządzenia mechaniczne.
Wentylator zapewnia wymuszony obieg powietrza i jest stosowany zarówno w wentylacji wywiewnej, nawiewno-wywiewnej, wentylacji z odzyskiem ciepła jak i w systemach ogrzewania powietrznego.
Niezależnie od systemu wentylacji, wentylator tłoczy (lub zasysa) powietrze wytwarzając różnicę ciśnień niezbędną do pokonania oporów przepływu powietrza przez instalację. W zależności od przepływu powietrza przez wirnik, wentylatory dzielą się na promieniowe i osiowe. W wentylatorach promieniowych powietrze jest zasysane równolegle do osi obrotu wirnika i tłoczone w kierunku prostopadłym do osi obrotu, natomiast w wentylatorach osiowych powietrze przepływa przez wirnik w kierunku zgodnym z jego osią. Zajmują one mało miejsca i są popularnie stosowane jako wentylatory domowego użytku (ścienne, okienne) oraz wentylatory kanałowe w systemach wentylacji z odzyskiem ciepła.
Wentylatory do zastosowań domowych montowane są najczęściej na ścianie zamiast standardowych kratek wentylacyjnych (przy wlotach do kanałów wentylacyjnych) w łazienkach, pralniach, pomieszczeniach WC. Zapewniają prawidłową wymianę powietrza współpracując z nawiewnikami okiennymi lub wykorzystując system rozszczelnienia stolarki okiennej i drzwiowej. Urządzenia te zasilane są przeważnie prądem jednofazowym o napięciu 230V.
Mogą być wyposażone w czujniki reagujące na nadmierną wilgotność w pomieszczeniu lub np. w tzw. czujkę ruchu (reagującą na obecność osób w pomieszczeniu np. WC.) lub wyłącznik czasowy. Istotnymi wielkościami, charakteryzującymi pracę wentylatora jest maksymalny spręż określany w Pa i wydajność określana w m 3 /h. Do celów montażowych niezbędne są wymiary otworu wentylacyjnego (średnica lub przekrój), a dla późniejszego komfortu użytkowania warto znać poziom hałasu określany w dB. Względy estetyczne decydują o wyborze wentylatorów w obudowie z tworzywa sztucznego w kolorach białym, szarym, brązowym lub wykonaniu z blachy lakierowanej proszkowo.
