Wymiana okien skrzynkowych

Czego dowiesz się z artykułu?

• Jak ustalić wymiary starych okien skrzynkowych i jak dobrać wymiary nowych okien?
• Jak zdemontować stare okna skrzynkowe?
• Jak przygotować ościeża do montażu nowych okien?
• Jak usytuować okno w przekroju ściany?
• W jaki sposób możemy zamontować nowe okna?
• Dlaczego, przy osadzaniu okien, uszczelnianie jest potrzebne?

Samodzielna wymiana okien nie jest skomplikowana, jednak wymaga precyzji i może wiązać się z nieprzewidzianymi trudnościami. Należy również wziąć pod uwagę kwestię utylizacji starych okien oraz ewentualną utratę gwarancji na nowe, jeśli producent uzależnia ją od montażu przez autoryzowaną firmę. Przed podjęciem ostatecznej decyzji warto przeprowadzić analizę kosztów obu rozwiązań.

Stare okna skrzynkowe zazwyczaj mają wąskie skrzydła, szprosy i lufciki w górnej części. Podczas wymiany stolarki okiennej najczęściej rezygnuje się z tych podziałów, jednak decyzja taka nie powinna być pochopna. Należy wziąć pod uwagę zarówno względy wizualne, jak i użytkowe (np. problem z pełnym otwarciem dużego skrzydła w miejscu, gdzie wcześniej znajdowały się dwa mniejsze).

Okna dawnego typu miały najczęściej wąskie skrzydła, szprosy. Podczas ich wymiany często wybiera się podobne okna - aby pasowały do bryły budynku. (fot. Archiwum BD)

Tradycyjny charakter mogą mieć modele drewniane lub w okleinie imitującej drewno (fot. Krispol)

Wymiana okien skrzynkowych - ustalanie wymiarów

Pierwszy krok: określenie wymiarów nowych okien

Rozpoczynając wymianę starych, nietypowych okien skrzynkowych, należy precyzyjnie określić wymiary nowych. Może to stanowić pewne wyzwanie, jednak stosując się do kilku prostych zasad, poradzimy sobie z tym zadaniem.

Podstawą wymiarów jest zawsze światło ościeża, czyli wielkość otworu w najwęższych miejscach. Dzięki temu unikniemy ingerencji w warstwę elewacyjną, do której mogłoby dojść, gdyby okna okazały się za duże.

W przypadku starej stolarki o znormalizowanych wymiarach, nowe okna o standardowej szerokości i wysokości powinny bez problemu pasować. Należy jednak zachować luz między murem a ramą okna wynoszący 1,5-2 cm z każdej strony. W razie wątpliwości co do głębokości osadzenia ościeżnicy, skuwa się fragment tynku, aż do ściany nośnej.

Przy wymianie okien często wymieniamy również parapety. Dlatego ustalając wysokość okna, musimy uwzględnić grubość nowego parapetu.

Montaż w różnych typach ścian

W starych domach ściany zewnętrzne były najczęściej murowane jednorodnie. Czasami jednak wokół okien spotykamy ozdobne węgarki lub pustki powietrzne w murze. Wszystkie te elementy wpływają na wymiary i sposób osadzenia okna.

Jeśli ściany są ocieplone (lub będą ocieplane w przyszłości), nowe okno można zamontować w dotychczasowym miejscu lub wykonać montaż warstwowy, wysuwając je w warstwę termoizolacji.

Szczegółowe wytyczne dotyczące montażu w zależności od rodzaju ściany:

• Ściany jednorodne: okno powinno być o 3-4 cm węższe i 5 cm niższe niż wymiary w świetle ościeża.
• Ściany z węgarkiem lub ocieplonym ościeżem: okno powinno być o 3-4 cm węższe i 5 cm niższe niż ościeże, a jednocześnie o 3-4 cm szersze i 3-4 cm niższe niż prześwit w elewacji.

Możliwość przesunięcia okien

Nowe okna najczęściej montuje się w miejscu starych. Istnieje jednak możliwość ich przesunięcia względem lica ściany. Należy przy tym pamiętać, aby osadzenie zapewniało miejsce na parapet zewnętrzny i wewnętrzny oraz minimalizowało straty ciepła.

Łatwość zamówienia okien o niestandardowych wymiarach

Obecnie bez problemu zamówimy okna o niestandardowych wymiarach, dopasowane do naszych potrzeb, bez dodatkowych opłat.

Demontaż starych okien

Wymiana okien rozpoczyna się po dostarczeniu nowych. Organizacja pracy powinna zakładać wymianę jednego okna w ciągu 1-2 godzin. Sposób demontażu starego okna zależy od sposobu jego osadzenia w murze.

Najczęściej ościeżnica mocowana jest gwoździami lub wkrętami do kołków drewnianych umieszczonych w cegłach. Zazwyczaj jest ona obustronnie otynkowana i osłonięta listwami maskującymi. W takim przypadku całkowite wyjęcie ościeżnicy wymagałoby skucia tynku w ościeżu na całym obwodzie, po stronie zewnętrznej. Jest to proces pracochłonny i uciążliwy, dlatego starą ramę najlepiej usunąć w kawałkach.

Przed demontażem należy zdjąć skrzydła okienne i odpiąć blaszany parapet zewnętrzny, jeśli jest przymocowany do ramy. Skrzydła okien skrzynkowych lub ościeżnicowych zazwyczaj zdejmuje się bez problemu, podnosząc je na zawiasach w pozycji otwartej.

Jedynym wyjątkiem są okna z przerobionym nadprożem, gdzie konieczne może być przecięcie zawiasów (np. szlifierką kątową) - najpierw dolnego, a następnie górnego.

Trudniej demontuje się skrzydła rozwierno-uchylne, tzw. szwedzkie, z zewnętrzną dźwignią zmiany funkcji w modelach standardowych. Demontaż przeprowadza się w następujący sposób:

1. W pozycji rozwiernej (po otwarciu okna) należy rozłączyć ramię ogranicznika uchylenia (u góry skrzydła), wysuwając zaczep do góry.
2. Po zamknięciu okna należy przestawić mechanizm dźwignią w położenie uchylne, otworzyć skrzydło (przytrzymując, aby nie opadło) i w pozycji uchylonej ponownie przestawić je w pozycję rozwierną, co spowoduje rozłączenie dolnego zaczepu.
3. Skrzydło będzie teraz wisieć na wahliwym bolcu i można je zdjąć przez podniesienie.

Po usunięciu skrzydeł i odpięciu listew maskujących należy znaleźć na ościeżnicy miejsca bez elementów mocujących i przeciąć jeden z jej boków w dwóch miejscach (co ok. 10 cm). W ścianach ocieplonych i otynkowanych metodą BSO przecinanie boków ościeża mogłoby spowodować uszkodzenie elewacji, dlatego należy przeciąć dolny bok - choć w niektórych oknach utrudnia to wstawiony tam płaskownik stalowy. Należy również naciąć nożem styk ramy z warstwą ocieplającą, aby podczas demontażu nie uszkodzić tynku. Wycięty fragment ramy należy wyjąć - pozwoli to na złożenie jej w narożach, poprzez podważenie boków łapką ciesielską.

Tzw. okna szwedzkie (z dźwignią) są dość trudne w demontażu. (fot. Archiwum BD) 

Wymiana okien skrzynkowych - przygotowanie ościeża

Po wyjęciu starej ościeżnicy otwór w ścianie należy przygotować do montażu nowego okna.

• Należy oczyścić boki ościeża z resztek elementów mocujących, luźnych kawałków cegły i wyrównać je zaprawą szybkowiążącą w razie potrzeby. Różnice szerokości ościeża na odcinku góra-dół nie powinny przekraczać 5 mm.
• Parapet wewnętrzny powinien zostać zdemontowany.

Szczególną uwagę należy zwrócić na dokładne wyrównanie dolnej części ościeża, co zapewni stabilne oparcie i prawidłowe ustawienie okna.

W przypadku montażu okna za pomocą kotew, w miejscach ich przykręcania należy skuć tynk, zwłaszcza jeśli jest gruby. Ułatwi to późniejsze wykończenie otworu.

Jeśli ościeżnica jest ocieplona i chcemy przesunąć okno ku krawędzi zewnętrznej, styropian wraz z warstwą tynku nacinamy szlifierką kątową wzdłuż linii odpowiadającej przyszłej płaszczyźnie okna. Zbędny pasek termoizolacji usuwamy.

Głębokość osadzenia okna w ścianie jednowarstwowej (a) i dwuwarstwowej (b)

Głębokość osadzenia okna w ścianie trójwarstwowej z elewacją pod tynk

Usytuowanie okna w przekroju ściany

Wymiana okien to częsty etap remontu, który wiąże się z wieloma decyzjami. Jedną z najważniejszych jest kwestia umiejscowienia nowych okien względem starych. Możemy je zamontować w tym samym miejscu, ale możemy też zdecydować się na przesunięcie, aby poprawić estetykę budynku lub ograniczyć straty ciepła.

Miejsce montażu a typ ściany

Optymalne miejsce montażu okien zależy od konstrukcji ściany:

• Ściany jednorodne: Pierwotnie okna osadzano w połowie grubości muru. Z punktu widzenia izolacji termicznej korzystniejsze jest jednak przesunięcie ich do zewnętrznej krawędzi, co minimalizuje powierzchnię "zimnej" strefy wokół okna. Niestety, takie rozwiązanie może utrudnić montaż parapetów i nie każdemu odpowiada wizualnie. W przypadku planowanego ocieplenia budynku problem ten znika, a okno można bez przeszkód umieścić na zewnątrz.
• Ściany dwuwarstwowe: Początkowo okna montowano podobnie jak w ścianach jednowarstwowych, później zaczęto je przesuwać do zewnętrznej krawędzi. Podczas wymiany okno można umieścić na brzegu otworu, pogrubiając ocieplenie boków ościeża. Przy grubej termoizolacji warto rozważyć "ciepły montaż", polegający na wysunięciu okna w warstwę ocieplenia.

Sposób rozlokowania kotew i klinów

Może cię zainteresować

Jak i czym przeprowadzić prace rozbiórkowe przy remontach i modernizacji domu? Czy aluminium można kleić? Jaka farba na zacieki po zalaniu? Profesjonalny system renowacyjny do usuwania wilgoci i pleśni z Twojego domu Jak nie stresować się w czasie budowy? Wymiana okien za grosze. Tak uzyskasz dofinansowanie Zabudowa z płyt gipsowo-kartonowych. Praktyczne porady Jakie płyty, profile i akcesoria będą potrzebne do zabudowy poddasza? Wnętrza w duchu glamour z farbami Tikkurila Jak urządzić sypialnię na poddaszu? Jak urządzić wnętrza w stylu loftowym?

Zobacz więcej Zwiń

Sposób montażu nowych okien

Sposób mocowania okien zależy od kilku czynników: miejsca osadzenia, materiału ściany i sposobu wykończenia ościeża. Kluczowe jest zapewnienie stabilności konstrukcji, która wytrzyma obciążenia generowane przez ciężar okna, wiatr, otwieranie i zamykanie. Stabilność okna opiera się na dwóch elementach:

• Stabilizacja pozioma: Osiąga się ją poprzez montaż kotew lub dybli, które mocują ramę okna do ściany.
• Stabilne oparcie w pionie: Zapewnia je odpowiednie osadzenie okna w otworze okiennym.

Kotew - mocowanie widoczne, ale stabilne

Montaż z użyciem stalowych kotew, mocowanych do ramy i przykręcanych do boku ościeża, jest najczęściej stosowany w przypadku ścian niewykończonych. Należy jednak pamiętać, że mocowanie to pozostaje widoczne na zewnątrz. Zaletą kotew jest możliwość odsunięcia punktów mocowania od krawędzi muru, co ma znaczenie w przypadku osadzania okna w licu ściany wykonanej z materiału o niskiej wytrzymałości (np. pustaki, beton komórkowy).

Przytwierdzanie okna do muru za pomocą kotew. (fot. Aluplast)

Alternatywnym sposobem mocowania okien jest montaż z użyciem dybli, czyli stalowych kołków rozporowych, przechodzących przez ramę okienną. Metoda ta stosowana jest głównie przy wymianie okien, ponieważ nie wymaga wykańczania całej szerokości ościeża, a mocowanie jest niewidoczne z zewnątrz. Dobór odpowiednich kołków i dybli rozporowych uzależniony jest od rodzaju materiału, z którego wykonana jest ściana.

Standardowo stosuje się wygodne w użyciu kołki do szybkiego montażu. Należy jednak pamiętać, że w przypadku materiałów drążonych, takich jak pustaki ceramiczne, cegła kratówka czy beton komórkowy, kołki te nie zapewniają wystarczającej stabilności i muszą zostać zastąpione np. kołkami ze spęczającą się koszulką. Długość elementów powinna zapewniać przynajmniej 5-centymetrowe osadzenie w ścianie. Należy bezwzględnie unikać stosowania w tym celu zwykłych kołków rozporowych.

Uszczelnienie okien: pianka montażowa i inne metody

Rolę uszczelnienia, a w pewnym stopniu również mocowania, najczęściej pełni poliuretanowa pianka montażowa. Wypełnia się nią szczelinę między ramą okienną a ościeżnicą. W zależności od temperatury na zewnątrz, należy stosować piankę letnią lub zimową, która twardnieje nawet w niskich temperaturach.

Przed aplikacją pianki należy oczyścić powierzchnie z kurzu i lekko je zwilżyć. Zapewni to dobrą przyczepność pianki i równomierne twardnienie. Przy starannym nakładaniu i późniejszej ochronie przed promieniowaniem UV, pianka doskonale spełnia swoje zadanie przez wiele lat.

W przypadku standardowego montażu, dostateczną ochronę przed dyfuzją pary wodnej wokół ościeżnicy zapewnia wypełnienie szczeliny na styku z murem masą silikonową (od wewnątrz) i akrylową (od zewnątrz). Do uszczelnienia można również użyć specjalnej taśmy samorozprężnej.

Do uszczelniania używa się pianki z pistoletu, którą należy nakładać od dołu ku górze. (fot. MS więcej niż OKNA)

Redaktor: Redakcja BudujemyDom
fot. otwierająca: Rehau