- Jakie oświetlenie wybrać: industrialne czy tradycyjne?
- Jakie są rodzaje oświetlenia?
- Jak dobrać oświetlenie w zależności od rodzaju pomieszczenia?
- Jakie żarówki będą najlepsze?
Oświetlenie odgrywa bardzo ważną rolę w każdym domu. Poprawia wygodę korzystania z wnętrz, tworzy nastrój. Intensywne dobrze się sprawdza w miejscach do pracy, łagodne zaś tam, gdzie odpoczywamy.
Rozlokowanie lamp i przewodów je zasilających najlepiej zaplanować już na etapie układania elektryki. Choć wydaje się to dość wcześnie na tego typu decyzje (stan surowy zamknięty), to warto temu zadaniu poświęcić wystarczająco dużo czasu, by po otynkowaniu ścian nie musieć zmieniać fragmentów już wykonanego okablowania.
Przyda się do tego, oczywiście, kompleksowy projekt wnętrz, na którym widoczne będą wszystkie lampy. Po ułożeniu instalacji - dobrze jest zrobić zdjęcia, dokumentujące jej przebieg z precyzyjnym odnotowaniem odległości. Czasem bowiem odbiegają one od tych w projekcie. Jeśli inwestor nie ma takiego projektu, powinien postanowić o rodzaju i lokalizacji mebli oraz o tym, jakie oświetlenie będzie potrzebne. Zdecydowanie lepiej zaplanować więcej takich punktów, niż mniej.
Na tym etapie dobrze też jest przemyśleć kwestię sterowania lampami. Można je aktywować łącznikami, pilotem bądź poprzez zastosowanie czujników ruchu lub dodać do sieci inteligentnego sterowania wszystkimi domowymi instalacjami.
Oświetlenie industrialne czy tradycyjne?
Producenci oświetlenia oferują wyroby, które zadowolą zarówno zwolenników surowego minimalizmu, jak i tradycjonalistów. Minęły już czasy, kiedy oświetlenie pełniło jedynie funkcję użytkową. Obecnie jest ważnym dekoracyjnym elementem aranżacji wnętrz.
Nowoczesne oprawy przybierają efektowne dizajnerskie formy, tworzone ze stali nierdzewnej, aluminium, szkła. Od kilku lat modne są np. metalowe klosze, przypominające te z dawnych zakładów przemysłowych. Industrialny charakter mają też lampy z szarego, porowatego betonu.
Wrażenie przytulności nadają pomieszczeniom bardziej tradycyjne oprawy z materiałów naturalnych, np. drewna, trawy, wikliny, tkanin.
Osobną grupę stanowią oprawy o prostej formie, przeznaczone do montażu w podwieszanych sufitach, wnękach, ściankach i półkach z płyt g-k, w których najistotniejsze jest światło, nie sama oprawa. Technologia związana ze źródłami światła LED (najbardziej energooszczędnymi) umożliwia też wbudowywanie ich np. w meble.
Według trendów wnętrzarskich, obowiązujących od wielu lat, światło nie powinno pochodzić wyłącznie z jednego źródła, dlatego lampa sufitowa to zdecydowanie za mało. Producenci oświetlenia uwzględnili to założenie i oferują całe linie lamp zawierające kilka różnych wersji - wiszące, stojące niskie i wysokie, kinkiety.
Nie oznacza to jednak, że wszystkie lampy w danym wnętrzu muszą wyglądać identycznie. Kilka modeli z wybranej serii warto urozmaicić, np. wyjątkowo dekoracyjnym egzemplarzem ustawionym na komodzie lub w innym wyeksponowanym miejscu. Choć dobrze, kiedy aranżacja wnętrz jest spójna, oryginalna lampa przywieziona z egzotycznej podróży, albo kupiona na targu staroci, może nadać mu niepowtarzalny charakter.
Dobór lamp w zależności od funkcji pomieszczenia
Aranżacja oświetlenia nie jest prostą sprawą. Aby móc komfortowo wykonywać rozmaite codzienne czynności, niezbędne jest odpowiednie doświetlenie wielu stref. Światło nie może przy tym męczyć wzroku, ani tworzyć cieni. Wyróżnia się trzy rodzaje oświetlenia - ogólne, miejscowe (funkcyjne), dekoracyjne, choć granica między nimi bywa płynna.
Ogólne
W każdym pokoju powinna się znaleźć lampa górna - oświetlająca miękko i równomiernie całe wnętrze. W tym celu montuje się plafon lub żyrandol albo kilka opraw punktowych umocowanych na linkach lub szynach. Trzeba jednak pamiętać, że światło tej kategorii należy uzupełnić lampami ściennymi (kinkietami) bądź podłogowymi - w przeciwnym razie oświetlenie będzie "płaskie", bez wyrazu.
Miejscowe - funkcyjne
Oświetlenie takie ma ułatwić wykonywanie różnych precyzyjnych zadań, jak czytanie, nauka, przygotowywanie potraw, spożywanie posiłków, golenie, robienie makijażu, szycie.
Dekoracyjne
Oświetleniem można modelować percepcję przestrzeni, zmieniać optyczne proporcje wnętrz, kolor mebli i ozdób, uwypuklać ich fakturę, eksponować wytypowane przedmioty (rzeźby, rośliny, obrazy), budować nastrój. Dzięki technologii LED możemy zaaranżować oświetlenie w rozmaitych barwach. Poza tym wiele lamp stanowi piękny okaz sam w sobie - dizajnerski model w minimalistycznym wnętrzu będzie jego najważniejszą atrakcją.
W każdym wnętrzu inne
Salon
W salonie montuje się duży, dekoracyjny żyrandol, reflektorki kierunkowe na szynach lub linkach o regulowanym kącie padania światła, zwrócone ku wybranym elementom wnętrza (np. rzeźby, zdjęcia, obrazy). Wyższe lampy stojące ustawia się na podłodze przy sofie, a niższe na komodzie. W pobliżu telewizora dobrze się sprawdzi delikatne rozproszone światło, zapobiegające męczeniu się wzroku podczas oglądania telewizji, eliminujące kontrasty. Przy fotelu, na którym najchętniej siada się z książką, niezbędna będzie lampa z ruchomym ramieniem, które posłuży do precyzyjnego skierowania snopu światła na czytany tekst.
Łączniki powinny być kilkusekcyjne oraz wyposażone w ściemniacze, co umożliwi lepszą kontrolę intensywności światła i przyda się przy korzystaniu z kina domowego.
Jadalnia
W jadalni montuje się wiszącą oprawę nad stołem. Najlepiej, gdy klosz znajduje się 70 cm nad nim. Jeżeli stół jest długi, warto zaplanować dwie lampy. Nie można zapomnieć, że założenie takiego oświetlenia oznacza, że stół będzie w konkretnym miejscu - jeśli domownicy lubią przemeblowania, lepiej z niego zrezygnować.
Sypialnia
W sypialni, oprócz oświetlenia górnego, powinno się przewidzieć gniazda do dwóch lampek nocnych po obydwu stronach łóżka. Wersje stojące na stolikach ewentualnie zastępuje się mocowanymi do ścian, świecącymi w dół kinkietami bądź zwisającymi z sufitu. Jeśli w sypialni jest toaletka - źródła światła (najlepiej o barwie naturalnego słonecznego) aranżuje się po bokach lustra, tak by równomiernie oświetlały twarz.
Kuchnia
W kuchni nieodzowne jest światło robocze nad blatem. Bardzo dobrze sprawdzą się punkty świetlne bądź listwy LED pod szafkami wiszącymi. Jeżeli nie ma mebli wiszących, można zdecydować się na kinkiety albo mocowane na listwie halogeny kierunkowe. Nad wyspą przyda się kilka wiszących obok siebie mniejszych opraw z kloszami ze szkła lub stali. Powinny one znajdować się ok. 70 cm nad oświetlaną powierzchnią.
Pokój dziecka
W pokoju dziecka oprócz lampki na biurku - najlepiej z ruchomą, metalową główką, ramieniem zginającym się w dwóch albo w trzech miejscach i możliwością regulacji intensywności światła - i górnego oświetlenia (łączniki światła warto umocować nieco niżej, na wysokości około 100 cm), powinny znaleźć się lampki nocne, ustawione na szafce, lub kinkiety. Jeżeli dziecko pisze prawą ręką, lampkę na biurko należy ulokować po lewej stronie blatu.
Gabinet
W gabinecie poza oświetleniem górnym konieczny element to lampka biurkowa - najlepiej z regulowanym ramieniem.
Garderoba
W garderobie przydadzą się reflektorki halogenowe bądź LED, zamontowane na przytwierdzanej do sufitu listwie z regulowanym kątem padania światła. Powinno się też zaplanować oświetlenie lustra.
Łazienka
W łazience niezbędne są kinkiety po obydwu stronach lustra (dwa źródła równomiernie oświetlą twarz). W sąsiedztwie wanny lub prysznica natomiast dobrze sprawdzą się taśmy ledowe.
Wiatrołap, hol, schody
W wiatrołapie i w holu holu przydają się plafony, kinkiety, ale także oprawy umieszczone w podłodze albo w podwieszanym suficie, np. taśmy LED. W trosce o bezpieczeństwo domowników, warto też dobrze doświetlić schody. Oprawy zaleca się ulokować bezpośrednio przy stopniach. W tej roli znakomicie sprawdzą się lampki schodowe, montowane w ścianie wzdłuż biegu schodowego, taśmy lub profile LED.
Jakie żarówki?
Obecnie najpopularniejsze są najbardziej oszczędzające energię diody LED. Nawet ponad 5 razy bardziej energooszczędne, niż tradycyjne żarówki i do tego ponad 10 razy trwalsze. Dostępne są w formie zbliżonej do tradycyjnych żarówek, oraz taśm, listew, punktów świetlnych. Pasują do tradycyjnych opraw i działają bez zasilacza, można więc zastępować nimi niskonapięciowe żarówki halogenowe. Świetlówkę LED można też bez trudu wymienić w razie uszkodzenia albo zastąpić modelem o innej mocy, wymiarach, barwie i kącie rozsyłu światła.
Coraz chętniej stosowane są również listwy i pojedyncze punkty LED. Można je ukryć w krawędziach schodów, w sufitach, a nawet w fudze między płytkami ceramicznymi. Wówczas na ogół zasilane są za pośrednictwem stabilizowanego zasilacza 12 V. Oferowane są białe (chłodne, neutralne lub ciepłe) lub barwne (diody RGB za pośrednictwem specjalnego sterownika można zmieniać kolor światła i jego intensywność).
Żarówki tradycyjne i halogenowe, oczywiście, też mają zalety i nadal są dostępne w sprzedaży. Zwykłe żarówki bardzo dobrze sprawdzają się w miejscach, gdzie korzysta się z nich krótko i mogą być narażone na pył, wilgoć albo przypadkowe mechaniczne uszkodzenie, np. w piwnicy, garażu, kotłowni. Są nie tylko odporniejsze pod tym względem od świetlówek LED, ale i wyraźnie od nich tańsze. Z kolei reflektory halogenowe są chętnie stosowane tam, gdzie potrzebne jest bardzo mocne, skupione światło, np. w warsztacie.
Redaktor: Joanna Dąbrowska
fot. otwierająca: Spotline
Dodaj komentarz