- Jakie są przyczyny i objawy zawilgocenia fundamentów?
- Jak obniżyć wilgotność murów?
- Jakie są metody osuszania fundamentów?
Przyczyny i objawy zawilgocenia
Zawilgocenie ścian przyziemia czy piwnic może być spowodowane nadzwyczajnymi zjawiskami naturalnymi (powódź, lokalne podtopienia, znaczne podniesie się poziomu wód gruntowych) lub wynikać z wad wykonawczych budynku - szczególnie w starych domach brak jest skutecznej izolacji chroniącej przed kapilarnym podciąganiem wilgoci z gruntu. W budynkach bez piwnic taką ochronę powinna zapewniać ciągłość izolacji poziomej w ścianach domu (zewnętrznych i wewnętrznych) umieszczonej powyżej powierzchni terenu i połączonej z hydroizolacją podpodłogową.
Natomiast w domach z piwnicą, oprócz ochrony przed podciąganiem kapilarnym wilgoci wykonanej w taki sam sposób jak w domach bez piwnicy, konieczna jest dodatkowo hydroizolacja pionowa ścian stykających się z gruntem dostosowana do warunków hydrotechnicznych panujących wokół domu i pozioma na powierzchni ławy fundamentowej oraz podłogi. W przypadku nieszczelności tych powłok wodochronnych wilgoć pojawi się w piwnicy, a nawet może dochodzić do wystąpienia przecieków.
Jeśli zawilgocenie nastąpiło w wyniku klęski żywiołowej, z reguły wystarczy usunięcie wchłoniętej wody ze ścian i podłóg, czyli osuszenie ich do poziomu eksploatacyjnej wilgotności oraz ewentualne utworzenie zabezpieczenia na zewnątrz budynku przed ponownym zalaniem. Przy braku skutecznej hydroizolacji samo osuszenie przegród nie wystarczy i zależnie od miejscowych warunków, możliwości technicznych i rodzaju obiektu, należy zastosować odpowiednią metodę ochrony przed wilgocią kapilarną i w razie potrzeby wykonać hydroizolację pionową na styku ścian i gruntu.
Zawilgocenie murów wilgocią gruntową występują początkowo w dolnych częściach ścian parteru, a również pod podłogą, co sygnalizuje charakterystyczny zapach stęchlizny oraz zmiany na tynkach (zacieki, przebarwienia, puchnięcie, odpadanie), które z czasem wędrują coraz wyżej. Objawy takie mogą pojawić się na części ścian zewnętrznych i wewnętrznych, a w każdym przypadku wymagają pomiarów wilgoci w przekroju przegród, co pozwoli na dobór optymalnej metody odtworzenia izolacji.
Obniżenie wilgotności murów
Wilgotność przegród budowlanych w normalnych warunkach użytkowania odpowiada tzw. wilgotności równoważnej, czyli zależnej od przeciętnej wilgotności otaczającego powietrza. Zależnie od przeznaczenia pomieszczeń i rodzaju materiału przegród, poziom wilgotności zawiera się w przedziale 3-5% (w stosunku wagowym do materiału), ale w ścianach z lekkich materiałów, np. betonu komórkowego, może sięgać nawet 12%. Ze względu na to, że na ściany fundamentowe wykorzystywany jest głównie beton, a w starych budynkach cegła, ich pełne zawilgocenie (nasycenie wodą) może sięgać 10% dla betonu i 25% dla cegły.
Rzeczywistą wilgotność przegrody trzeba zawsze określić przez pobranie próbek w różnych miejscach oraz na zmiennych głębokościach. Pomiary wykonuje się metodą karbidową CM lub wagowo-suszarkową. Metoda CM wymaga dysponowania odpowiednią aparaturą. Natomiast do pomiaru wilgotności metodą suszarkową możemy posłużyć się, np. piekarnikiem i dokładną wagą elektroniczną, a mniej miarodajne wartości uzyskuje się przy pomiarach miernikami elektronicznymi. Uzyskane wyniki pozwalają m.in. na dobranie optymalnej metody osuszenia i ocenę tempa oraz skuteczności tych działań.
Po stwierdzeniu zawilgocenia konieczne jest określenie przyczyny takiego stanu, gdyż oprócz oczywistych powodów (powódź, zalanie), woda może wnikać w przegrodę niekiedy z błahych powodów, np. z nieszczelnej rynny, instalacji wod.-kan., wad obróbki tarasu. Jednak w starych budynkach wilgoć w ścianach piwnicy czy w cokołowej części domu przenika z reguły na skutek braku izolacji poziomej i pionowej murów, a ich osuszenie trzeba poprzedzić zabiegami chroniącymi przed ponownym zawilgoceniem.
Metody osuszania fundamentów
Metody osuszania fundamentów obejmują z reguły dwa procesy - zmniejszenie wilgotności przegrody, czyli właściwe osuszanie oraz hydroizolację chroniącą przed ponownym wchłonięciem wody. Zabiegi te mogą być niekiedy prowadzone równocześnie bądź wykonywane są w dwóch niezależnych cyklach, przy czym samodzielną hydroizolację wykonuje się w pierwszej kolejności.
Metody nieinwazyjne
Metody te nie ingerują w podłoże i sprowadzają się do odparowania zawartej w przegrodzie wody i usunięcia jej na zewnątrz. Oczywiście w sprzyjających warunkach ściany wysychają też samorzutnie, ale proces ten może trwać nawet wiele lat bez gwarancji dostatecznego obniżenia wilgotności, zwłaszcza w części podziemnej budynku.
Metodami bezinwazyjnymi osusza się najczęściej pomieszczenia po zalaniu lub wilgotne przegrody, w których odtworzono powłoki hydroizolacyjne, np. w pomieszczeniach parteru po wstawieniu blach izolacyjnych w ścianach fundamentowych.
- Osuszanie kondensacyjne - jest popularną metodą obniżenia wilgotności przegród, zarówno z tzw. wilgoci technologicznej, co pozwala na przyspieszenie dalszego prowadzenia robót budowlanych, jak i w sytuacjach awaryjnych. Mechanizm osuszania polega na obniżaniu wilgotności cyrkulującego powietrza w wyniku jego ochłodzenia w agregacie pracującym na zasadzie klimatyzatora. Skroplona na jego parowniku woda spływa do zbiornika, a suche i nagrzane wychodzące powietrze przejmuje parę wodną z osuszanej przegrody. Warunkiem skuteczności osuszania jest zamknięcie obiegu powietrza w pomieszczeniu poprzez jego uszczelnienie.
Schemat osuszania kondensacyjnego, fot. Dantherm. - Osuszanie adsorpcyjne - w sposobie funkcjonowania jest podobne do kondensacyjnego, ale rolę „pochłaniacza wilgoci” pełni absorber (materiał o dużej chłonności wilgoci). Przepływające przez niego powietrze oddaje zawartą w nim wodę, a po podgrzaniu wraca do pomieszczenia i suszy przegrody.
Schemat osuszania adsorpcyjnego, fot. Dantherm. - Osuszanie mikrofalowe - funkcjonuje na zasadzie wgłębnego podgrzewania wody zawartej w murze, powodując jej odparowanie i dyfuzję w kierunku powierzchni. Mikrofale mogą być wysyłane z urządzeń powierzchniowych lub wgłębnych, co wymaga wiercenia otworów w przegrodzie. Intensywność odparowania zwiększają instalowane powierzchniowo termowentylatory, które mogą pracować również niezależnie od generatorów mikrofalowych. Pomieszczenie osuszane w ten sposób musi być dobrze wentylowane i niekiedy instalowane są dodatkowe osuszacze powietrza na jego dolocie.
Inwazyjne metody osuszania
W ten sposób prowadzi się najczęściej prace zmniejszające wilgotność podłoża połączone z utworzeniem przepony zapobiegającej wnikaniu wody kapilarnej. Technologie te wymagają z reguły wywiercenia rzędu otworów, które pozwolą na osuszenie izolowanego przekroju i wprowadzenie środka uszczelniającego. Ostateczne usunięcie wilgoci najczęściej wymaga zastosowania również jednej z metod bezinwazyjnego osuszania całej przegrody.
- Termoiniekcja - to metoda polegająca na ogrzaniu wywierconych otworów i po obniżeniu wilgotności wprowadzeniu do wnętrza żywicy lub parafiny jako uszczelniacza. Nagrzewanie może być prowadzone za pomocą dmuchaw, grzałek czy też aparatury mikrofalowej, a środki hydrofobizujące wprowadzane są grawitacyjnie lub pod ciśnieniem.
Aplikacja preparatu iniekcyjnego do wcześniej wywierconych otworów, fot. Koester. - Iniekcja krystaliczna - nie jest w zasadzie sposobem na bezpośrednie osuszenie, a tworzy jedynie strukturę w murze, ograniczając przemieszczanie się w nim wilgoci. Może być stosowana również na wilgotne podłoże, a wprowadzana w otwory zaprawy cementowej z aktywatorem krzemianowym utworzy z czasem wodoszczelną barierę.
- Elektroosmoza - czyli cofnięcie wody kapilarnej w stronę gruntu (w przeciwną stronę do naturalnego podciągania kapilarnego) w wyniku ukierunkowania dipoli cząsteczek wody pod wpływem prądu elektrycznego. Pierwotnie przepływ prądu w murze uzyskiwano dzięki wprowadzonym elektrodom, ale obecnie wystarczy ustawiony w pobliżu aparat wysyłający fale elektromagnetyczne. Na efekty jego działania trzeba jedna poczekać przynajmniej kilka miesięcy, a później urządzenie musi pracować stale.
Schemat osuszania metodą elektroosmozy, fot. Sylwek33 / forum.budujemydom.pl.
Metoda utworzenia hydroizolacji poziomej w ścianach fundamentowych
Iniekcyjne metody utworzenia wodoszczelnej przepony nie zawsze przynoszą spodziewane efekty. W zasadzie jedynie utworzenie ciągłej i wytrzymałej warstwy hydroizolacyjnej w całym przekroju ściany gwarantuje pełne zabezpieczenie przed wnikaniem wilgoci. Wymaga to wykonania szczeliny przez całą grubość muru, co umożliwi wprowadzenie przegrody hydroizolacyjnej.
Odcinkową izolację murów z użyciem tworzywowych materiałów hydroizolacyjnych układa się po przecięciu ściany maszyną wyposażoną w piłę łańcuchową z zębami widiowymi (w przypadku ścian ceglanych) lub przecinarką linową z nasypem diamentowym, gdy przecinane będą przegrody betonowe. Izolację poziomą układa się na zakład, klinuje, a szczelinę wypełnia pod ciśnieniem zaprawą cementową.
W murach ceglanych skuteczną izolację zapewni też wciśnięcie blachy w spoiny między cegłami. Blachę ze stali chromoniklowej i grubości 1,5 mm o pofalowanym przekroju wbija się w spoiny maszyną wyposażoną w młot pneumatyczny. Szerokość pojedynczych blach wynosi ok. 35 cm, a pofalowanie zapewnia utworzenie szczelnego połączenia na zakład.
Autor: Cezary Jankowski
Opracowanie: Martyna Nowak-Ciupa
fot. otwierająca: Janusz Werner
Dodaj komentarz