Na jakie oznaczenia zwracać uwagę, kupując wełnę mineralną?

Pod ogólną nazwą wełny mineralnej kryją się dwie duże grupy włóknistych materiałów izolacyjnych, otrzymywanych z zupełnie różnych surowców.

• Szklaną uzyskuje się z piasku kwarcowego lub stłuczki szklanej. 
• Skalną zaś ze skał bazaltowych z niewielką domieszką żużlu. 

Za to metoda produkcji w obu przypadkach jest dość podobna - po rozgrzaniu do bardzo wysokiej temperatury, surowiec topi się i można z niego otrzymać bardzo cienkie włókna. Następnie włókna nasyca się substancją hydrofobizującą, czyli zmniejszającą nasiąkliwość. Potem formuje się maty lub płyty, sklejając włókna specjalnym lepiszczem.

Warto dodać, że w handlu dostępne są też inne rodzaje mat i płyt z wełny, podobne do mineralnej z wyglądu i pod wieloma innymi względami, ale pochodzące z całkiem odmiennych, organicznych surowców:

• z wełny drzewnej;
• z naturalnej wełny owczej.

Te materiały nie zdobyły u nas specjalnej popularności, ich produkcja i oznakowanie podlega też innym normom i w tym tekście nie będziemy się nimi zajmować.

KUPUJEMY WEŁNĘ MINERALNĄ - ISTOTNE RÓŻNICE

Wełna szklana i skalna mają praktycznie te same właściwości termoizolacyjne, ale różnią się wieloma innymi cechami. Szklana ma znacznie mniejsza gęstość (jest lżejsza przy tej samej objętości). Jest też bardziej elastyczna. Dzięki temu łatwiej wypełnić nią przestrzenie np. pomiędzy krokwiami - utrzymuje się nawet bez dodatkowego mocowania i tylko nieznacznie obciąża konstrukcję.

Za to wełna skalna może być twardsza i dużo bardziej wytrzymała mechanicznie. W efekcie tylko ją stosuje się do ocieplania ścian zewnętrznych w metodzie lekkiej mokrej. Twarde płyty mocuje się na klej i kołki, pokrywa zaprawą klejową, wtapia w nią siatkę i wykańcza tynkiem cienkowarstwowym.

Generalnie to poza ociepleniem ścian dwuwarstwowych, w pozostałych zastosowaniach w domach jednorodzinnych, np. do wykonania ścian szkieletowych (zewnętrznych i działowych), ocieplenia połaci dachu, wypełnienia drewnianych stropów, oba rodzaje wełny można stosować zamiennie. Chociaż, oczywiście, muszą być dopuszczone przez producenta do użycia w takich właśnie warunkach.

Zaletą wełny w czasie transportu i składowania jest możliwość bardzo mocnego jej ściśnięcia i zapakowania w tej formie (przede wszystkim w rolki). Po rozpakowaniu wraca ona natychmiast do swojej pierwotnej grubości. Nazywa się to komprymowaniem. W znacznie większym stopniu podatna jest na to wełna szklana, skalna nie daje się aż tak upakować. Dlatego zawsze sprawdzajmy na opakowaniu, ile materiału jest w środku - zewnętrzne wymiary rolki lub paczki mogą poważnie wprowadzać w błąd.

Może cię zainteresować

Boniowanie - co to jest i jak je wykonać? Jak zatrzymać ciepło w domu i obniżyć rachunki za ogrzewanie? Jeszcze większe dofinansowania do termomodernizacji w 2023 roku. Sprawdź, czy możesz skorzystać Termomodernizacja za pomocą wełny mineralnej - to się opłaca! Jak zadbać o prawidłową wilgotność pomieszczeń po ociepleniu ścian od wewnątrz? Jakie korzyści daje termoizolacja budynku produktami z włókien drzewnych STEICO? Co to są elewacje wentylowane i jakie są zalety tego rozwiązania? Prawidłowe ocieplenie nadproży pod rolety Jak wybrać system ocieplenia dla domu? Dlaczego warto ocieplić dom? Jak obniżyć koszty ogrzewania domu? Sposób na nowoczesną termomodernizację Zastosowania wełny w płytach Jaka ściana, taki kołek - jak mocować, by nic nie spadło nam na głowę? Poprawne ocieplenie poddasza wełną skalną - sprawdzone rady eksperta Poddasze ocieplone zgodnie z Warunkami Technicznymi 2021 Styropian z grafitem - na najbardziej wyśrubowane oczekiwania Dom w ekoklimacie! Jak zadbać o energooszczędność w domu? Nawet kilka tysięcy złotych oszczędności w jednym sezonie grzewczym. Jak to zrobić?

Zobacz więcej Zwiń

Wełna, szczególnie szklana, może być bardzo mocno ściśnięta, po rozpakowaniu zaś wraca do swojej pierwotnej grubości. Ta cecha znakomicie ułatwia transport i składowanie. (fot. Ursa)

KUPUJEMY WEŁNĘ MINERALNĄ - OZNACZENIA

Poza nazwą wyrobu i producenta na etykiecie bez trudu znajdziemy podstawowe informacje o:

• grubości materiału (np. 100 mm);
• wymiarach i liczbie płyt lub wymiarach rolki (szerokość i długość - także w milimetrach);
• współczynniku przenikania ciepła lambda [λ - W/(m·K)] oraz oporze cieplnym [R - m2·K/W].

Etykieta wyrobu zawiera tylko informacje istotne pod względem użytkowym. Zwykle wyeksponowana jest grubość materiału, jego ilość w opakowaniu, współczynnik lambda. Kod uwzględnia zaś wyłącznie oznaczenie cech deklarowanych przez producenta, może więc być różnej długości. (fot. Isover)

Bardziej szczegółowe (np. o wytrzymałości, nasiąkliwości, paroprzepuszczalności) są już ukryte w specjalnym kodzie wyrobu, zwykle mało wyeksponowanym. Omówimy go nieco dalej, a na razie wróćmy do parametrów cieplnych, bo określenie wymiarów nie wymaga chyba objaśnień.

Obowiązkowo podawany jest opór cieplny materiału R. Ten współczynnik informuje, na ile warstwa materiału o konkretnej grubości utrudnia ucieczkę ciepła. W tym przypadku im wyższa jest wartość R, tym skuteczniejsza izolacja. Współczynnik R można bez trudu przeliczyć na współczynnik przenikania ciepła U, bo to jego odwrotność:

U = 1/R

Zwykle podawany jest również współczynnik przewodzenia ciepła λ (tzw. λ deklarowana - λD) określa zdolność do przewodzenia ciepła. Dla danego materiału jest wartością stałą, niezależnie od jego grubości. Posługiwanie się nim jest wygodne, jeżeli potrafimy samodzielnie wykonać obliczenia cieplne. Większość amatorów jednak się na tym nie zna, dla nich istotna będzie informacja, że jeżeli warstwa termoizolacji ma tę samą grubość, mniej ciepła ucieknie przez tę o niższej lambdzie.

Wartość λ wełny mineralnej zawiera się w granicach 0,030-0,045 W/(m·K). Rozpiętość jest więc niemała. Najwyższa izolacyjność jest cenna przede wszystkim, gdy dysponujemy ograniczonym miejscem i po prostu nie możemy sobie pozwolić na pogrubianie warstwy.

Przejdźmy teraz do oznaczenia kodowego, w którym kryją się bardziej zaawansowane parametry materiału. Kod umieszczony jest zwykle obok znaku CE, potwierdzającego zgodność z normami europejskimi. Pierwsza jego część jest zawsze taka sama: MW EN 13162 - co oznacza, że jest to wełna mineralna (MW - Mineral Wool), której parametry określono według wymogów normy EN 13162 Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby z wełny mineralnej (MW) produkowane fabrycznie - Specyfikacja.

Jednak dalsza część oznaczenia może być bardzo różna i mieć rozmaitą długość. Obowiązuje tu bowiem swoisty minimalizm - umieszcza się informację jedynie o tych właściwościach, które zadeklarował producent. Jeżeli więc na jednym wyrobie oznaczono jakąś cechę - przykładowo odporność na ściskanie CS(10) - a na drugim zaś nie, oznacza to, w drugim przypadku nie była badana.

W konsekwencji, producent nie gwarantuje przydatności produktu do zastosowania, w którym odporność na ściskanie jest istotna (np. izolacja ścian dwuwarstwowych). Tam zaś, gdzie nie jest to potrzebne można tę wełnę stosować.

Możliwych parametrów jest bardzo dużo, wymienimy tylko najczęściej spotykane:

T - tolerancja wymiarów, towarzyszy jej liczba od 1 do 7 (np. T1), im wyższa, tym dokładność większa. T6 oraz T7 spotyka się tylko w przypadku wełny przeznaczonej pod wylewkę podłogową w tzw. podłogach pływających;

DS(70,-) - stabilność wymiarowa w określonej temperaturze (tu 70°C). W takich warunkach po upływie 48 godzin wymiary nie powinny się zmienić więcej niż o 1%;

DS(70,90) - stabilność wymiarowa w określonej temperaturze (znów 70°C) i wilgotności względnej wynoszącej 90%;

CS(10) 20 - wytrzymałość na ściskanie przy 10% odkształceniu względnym (tu 20 kPa). Informuje jak duży nacisk jest potrzebny żeby sprasować warstwę wełny o 10% jej grubości, przykładowo z 10 do 9 cm. W tym przypadku jest to 20 kPa. Wytrzymałość na ściskanie to podstawowy parametr przesądzający o możliwości użycia materiału w miejscach, gdzie zostanie on mocno ściśnięty, np. przez wylewkę podłogową. Dla podłóg na gruncie zwykle za minimum uznaje się 80 kPa;

TR15 - wytrzymałość na rozciąganie prostopadle do powierzchni płyty (tu 15 kPa); określa się ją dla wełny do ocieplenia ścian dwuwarstwowych;

WS - nasiąkliwość wodą przy krótkotrwałym zanurzeniu nie przekracza 1 kg/m2;

WL(P) - nasiąkliwość wodą przy długotrwałym zanurzeniu nie przekracza 3 kg/m2;

MU1 lub Z1 - praktycznie pomijalny opór dyfuzyjny, czyli dla przenikania pary wodnej. MU dotyczy wyrobów jednorodnych, Z - niejednorodnych lub powlekanych.

Najprostsze oznaczenie może wyglądać na przykład tak:

MW-EN13162-T1

Określono jedynie tolerancję wymiarów - niedomiar może wynieść 5% lub 5 mm, wielkości nadmiaru nie określa się. Taka wełna nadaje się np. do izolacji połaci dachu na poddaszu, podłogi na legarach, ścianek działowych.

Jako wypełnienie ścianek działowych, zewnętrznych szkieletowych oraz podłóg na legarach można zastosować zarówno wełnę szklaną, jak i skalną. Nie musi mieć dużej wytrzymałości mechanicznej. W obu przypadkach interesują nas jedynie wymiary płyt lub rolek oraz izolacyjność cieplna materiału. (fot. Pfleiderer)

Natomiast już wełna użyta do budowy ścian trójwarstwowych powinna być opisana przynajmniej tak:

MW-EN13162-T3-WS-DS(70;-)

Mamy tu:

• mniejszą tolerancję wymiarów - T3;
• umiarkowaną nasiąkliwość przy krótkotrwałym zanurzeniu - WS;
• zachowanie stabilnych wymiarów nawet przy 70°C.

Jeszcze więcej określonych cech będzie miała wełna do ocieplenia ścian dwuwarstwowych, przykładowo:

MW-EN13162-T5-CS(10)20 - TR15 - WS - WL(P) - DS(70,90)-MU1

Względem poprzedniego przykładu parametry są następujące:

• większa dokładność wymiarów - T5;
• określona odporność na ściskanie - CS(10)20;
• określona odporność na rozerwanie - TR15;
• odporność na zawilgocenie określana zarówno przy krótkim, jaki długim zanurzeniu w wodzie - WS oraz WL(P);
• zachowanie wymiarów pomimo działania zarówno temperatury, jak i podwyższonej wilgotności - DS(70,90);
• znikomy opór dyfuzyjny - MU1.

KUPUJEMY WEŁNĘ MINERALNĄ - MATY I PŁYTY NA KAŻDĄ OKAZJĘ

Nawet dobra znajomość kodowych oznaczeń nie uwolni nas od wszystkich wątpliwości. Dobrze wiedzieć, jakie jeszcze cechy mogą być pożądane z użytkowego punktu widzenia.

Wełna mineralna ma wszechstronne zastosowania. Ważne jednak, żeby właściwie dobrać odmianę do izolowanego elementu domu. fot. Isoroc

Maty są praktyczniejsze, kiedy ocieplamy dach pomiędzy krokwiami lub strop pomiędzy belkami nośnymi. Po prostu możemy odcinać od razu fragmenty odpowiadające rozstawowi belek. To przyspiesza pracę i zmniejsza ilość odpadów.

Płyty są zaś wygodniejsze przy ociepleniu ścian zewnętrznych.

Lamelowe płyty lub maty mają włókna ułożone prostopadle, a nie równolegle do powierzchni. Zwiększa to ich wytrzymałość na ściskanie i rozerwanie. Ponadto lepiej nadają się do układania na łukowych płaszczyznach, kiedy np. ocieplamy zaokrąglony wykusz.

Dwugęstościowe mogą być płyty do ocieplania ścian zewnętrznych. Warstwa spodnia, przylegająca do muru, jest bardziej miękka i sprężysta, dzięki czemu lepiej dopasowuje się do ewentualnych nierówności. Zewnętrzna zaś jest twarda, żeby stanowiła dobre podłoże pod tynk.

Welon szklany, którym mogą być jednostronnie pokryte płyty, wzmacnia ich powierzchnię i chroni przed pyleniem. Stosuje się je do ocieplenia ścian metodą lekką suchą, czyli pod okładziny elewacyjne z desek, sidingu itp.

Folia paroizolacyjna nałożona jednostronnie ma z założenia zastępować ułożenie paroizolacji, np. w połaci dachu. Jednak skuteczność tego akurat rozwiązania jest dyskusyjna - otrzymujemy paroizolację podzieloną na małe kawałki, przez którą para wodna może dość łatwo przenikać właśnie w miejscach połączeń.

Akustyczna wersja służy do wykonania tzw. podłogi pływającej na stropach między kondygnacjami mieszkalnymi. To najskuteczniejszy sposób wygłuszenia stropów.

 Jarosław Antkiewicz