Rury z tworzyw sztucznych mogą być prowadzone tradycyjnie (po wierzchu ścian), jak i w bruzdach, pionowych szachtach instalacyjnych oraz w podkładzie podłogowym. Można je również ukryć w estetycznych listwach przypodłogowych, które zapewniają łatwy dostęp do instalacji w razie awarii.
SYSTEMY INSTALACYJNE W INSTALACJI WODOCIĄGOWEJ
W domu jednorodzinnym o kilku kondygnacjach prowadzi się zazwyczaj dwa piony. W domu parterowym zamiast nich pojawia się przewód główny wychodzący z kotła. W poziomie instalacje prowadzi się systemem dwururowym - trójnikowym, lub rozdzielaczowym.
Trójnikowy. Rury prowadzi się w układzie szeregowym - od pionu odchodzi wspólny poziom, od którego wyprowadzane są podejścia do poszczególnych baterii albo grzejników, np. w obrębie jednego pomieszczenia. Podejścia są łączone z poziomem trójnikami - stąd nazwa systemu.
Rozdzielaczowy. Woda doprowadzana jest pionem do rozdzielaczy. Z rozdzielaczy woda jest przesyłana rurami do odbiorników. W tym systemie miękkie rury (z miedzi lub tworzywa) w osłonach prowadzi się najczęściej w wylewce podłogowej po najkrótszej linii - od rozdzielacza do punktów poboru bądź grzejników. Odcinki rur zatapiane w wylewce nie powinny być łączone!
ZASADY UKŁADANIA RUR WODOCIĄGOWYCH
Rury wodociągowe mają niewielką średnicę, co ułatwia ich ukrycie, np. w bruzdach ściennych. Ponadto woda jest pod ciśnieniem i znaczna długość rur oraz zmiany kierunków przy ich prowadzeniu także są dopuszczalne. Mimo wszystko jednak należy przy ich układaniu przestrzegać pewnych zasad.
- Układając rury trzeba unikać powstania tzw. worków powietrznych lub wodnych. Powstają w miejscach, w których rurociąg ma ostre załamania i rury ułożono nieodpowiednio. Efektem jest trwałe zapowietrzenie niektórych fragmentów instalacji albo powstawanie tzw. worków wodnych, czyli miejsc, z których wody nie można usunąć. Właściwy sposób wykonania załamań pokazano na rysunku.
- Spadek ciśnienia w najdalej położonych punktach czerpalnych nie powinien być odczuwalny. Średnice rur powinny być tak dobrane, by w każdym punkcie poboru był zapewniony odpowiednio duży strumień wody. Dlatego najlepiej jeśli przekroje rur zostaną obliczone przez fachowca, z uwzględnieniem ciśnienia wody w instalacji i zapotrzebowania w poszczególnych punktach czerpalnych. Wymieniając rury na wykonane z innego materiału trzeba zaś pamiętać, że średnice wewnętrzne muszą pozostać niezmienione pomimo zmiany wymiarów zewnętrznych. Szczególnie kłopotliwe pod tym względem są rury z tworzyw sztucznych - nawet wykonane z tego samego materiału mogą mieć różne średnice wewnętrzne zależnie od klasy odporności na ciśnienie (PN) i tego, czy są przeznaczone do wody zimnej, czy ciepłej.
- Trzeba unikać zastoju wody w instalacji, np. wprowadzając cyrkulację. Ważna jest także możliwość termicznej dezynfekcji zasobników ciepłej wody. Inaczej w rurociągach mogą rozwijać się bakterie chorobotwórcze, np. z rodzaju Legionella.
- Konieczna jest dobra izolacja cieplna rur. Inaczej straty ciepła związane z cyrkulacją mogą być większe niż zużycie energii na podgrzanie wymaganej ilości c.w.u. Ciepła woda krąży w rurach - jeśli się wychłodzi wraca do zasobnika. Zwiększa to wygodę użytkowania, bo ciepła wodę mamy zaraz po odkręceniu kranu, jednak konieczne jest ułożenie dodatkowych przewodów (rur) cyrkulacyjnych oraz pompy, która wprawia wodę w ruch. Wiąże się to z pewnymi stratami energii (ciepła i elektryczności), tym większymi, im rurociągi są dłuższe.
KOMPENSACJA WYDŁUŻEŃ
Pod wpływem gorącej wody wydłużają się wszystkie rodzaje rur. Miedziane ok. 1,7 raza bardziej niż stalowe. W przypadku rur tworzywowych najbardziej wydłużają się te wykonane z PE-X i PP (ok. 15 razy bardziej niż stal), najmniej rury z PVC i CPVC ("tylko" ok. 8 razy bardziej niż stal). Przykładowo, 10-metrowy odcinek rury z PE-X wskutek wzrostu temperatury o 50°C wydłuży się ok. 9 cm. Taki ruch rur może spowodować poważne uszkodzenia instalacji. Jak do tego nie dopuścić? Najprostszym rozwiązaniem jest oczywiście wybór takich rur, które wydłużają się stosunkowo nieznacznie, czyli np. tworzywowych z wkładką aluminiową (np. PP) lub wielowarstwowych (np. PE-X/Al/PE-X).
Innym rozwiązaniem jest zaplanowanie miejsc, w których rury będą mogły się odkształcać i przygotowanie instalacji pod tym kątem. Najlepiej wykorzystać naturalne załamania instalacji (np. w narożniki ścian) i zamontować tam podpory, na których rura będzie się tylko opierała. Dzięki temu będzie miała możliwość ruchu, a więc również samokompensacji. Po specjalne odcinki rur zwane kompensatorami u-kształtnymi trzeba sięgać w zasadzie dosyć rzadko. Tylko tam, gdzie samokompensacja okazuje się niewystarczająca.
Aby ruch rur nie powodował uszkodzeń instalacji, w bruzdach i na stropach układa się je w osłonach. Do ustabilizowania rurociągu wystarczają zazwyczaj stałe mocowania przy przejściach przez stropy. Są one także niezbędne w pobliżu punktów poboru wody oraz przy grzejnikach.
Uwaga! W miejscach przejść przez przegrody wszystkie rury powinny być przeprowadzane przez tuleje ochronne wypełnione elastycznym szczeliwem.
STRUKTURA DOMOWEJ SIECI WODNEJ
Domową sieć wodną tworzą piony, gałązki oraz podejścia, które najlepiej ukryć w bruzdach ściennych. Przewody z tworzyw sztucznych coraz częściej "wpuszcza" się w podkładową warstwę podłogi. Pozwala to na odejście od tradycyjnej zasady, że rury powinny biec równolegle lub prostopadle do ścian czy stropów. Przed wykonaniem podłogi układa się je najkrótszą drogą do każdego z odbiorników, a następnie pokrywa warstwą wylewki. Przebieg rur warto dokładnie zaznaczyć na planie pomieszczenia. Pozwoli to na łatwiejsze ich odnalezienie w razie awarii lub przeróbek instalacji.
Piony należy umiejscawiać je w taki sposób (w stosunku do odbiorników), aby łączna długość gałązek była jak najmniejsza. Jeżeli pion za pośrednictwem jednej gałązki zaopatruje kilka odbiorników, to bliżej niego powinny znaleźć się te, które wymagają przewodu doprowadzającego wodę o największym przekroju. Pozwala to na stopniowanie średnicy gałązki. Najgrubsza jest przy pionie, potem (po kolejnych trójnikach redukcyjnych i podejściach) robi się coraz cieńsza.
Gałązki w instalacjach tradycyjnych prowadzi się przeważnie równolegle (jedna nad drugą).
Podejścia są krótkimi odcinkami rur, które łączą gałązki z poszczególnymi odbiornikami wody.
Skrzyżowania z innymi instalacjami. W budynku trudno jest uniknąć sytuacji, w której instalacje różnego rodzaju krzyżują się ze sobą. Co więcej zdarza się, że domowe instalacje "biegną" obok siebie na dłuższych odcinkach. W takich przypadkach obowiązują pewne zasady, których należy koniecznie przestrzegać. Przewody wodociągowe muszą znajdować się pod elektrycznymi i gazowymi! Nigdy odwrotnie! Przewody zimnej wody powinny być umieszczone pod przewodami wody ciepłej. Jeśli przewody różnych instalacji trzeba ułożyć równolegle, to należy zachować pomiędzy nimi odległość przynajmniej 10 cm.
Redakcja BD
fot. otwierająca: Rehau
Zdaniem naszych Czytelników
retrofood
31 Jan 2022, 14:09
A z jakiego materiału rury? Bo zakazu nie ma, ale wypadałoby zadbać o ich zaizolowanie. Od utraty ciepła i przed skraplaniem pary wodnej.
Budujemy Dom - budownictwo i instalacje
31 Jan 2022, 13:55
W zakresie instalacji lokalowej można, a jeśli to odcinki instalacji ogólnej, to po uzgodnieniu z zarządcą.
Gość Adriaan
31 Jan 2022, 12:49
Czy w bloku biegnące przy ścianie rury doprowadzające wodę ciepłą i zimną można wpuścić w ścianę pod sufitem i przy podłodze, stosując kolanka 90 stopni?
Redakcja
20 Jul 2021, 12:50
18 godzin temu, Gość Jan napisał: Dzień dobry, skąd wynikają odległości, o których mowa w ostatnim zdaniu? Dzień dobry, za standard uznaje się zachowanie odległości przynajmniej 10 cm (poprawiliśmy to zdanie w artykule). Jest to podyktowane zapisami z ...
Gość Jan
19 Jul 2021, 17:51
Dzień dobry, skąd wynikają odległości, o których mowa w ostatnim zdaniu?