Sposoby prowadzenia przewodów elektrycznych w budownictwie drewnianym

Kilkadziesiąt lat temu instalację elektryczną w domu drewnianym wykonywano najczęściej w wersji natynkowej, mimo iż nie istnieją żadne przepisy ani normy nakazujące jej stosowanie. Była ona jednak stosunkowo prosta i bezpieczna, poza tym taki sposób wykonania instalacji wynikał głównie ze stosowanej technologii budowy. Jedna grupa budowniczych wznosiła kompletny szkielet domu, do którego dopiero później wchodzili instalatorzy, najczęściej nie mający już możliwości ingerowania w zastaną konstrukcję ani wykończenie obiektu.

Instalacje takie realizuje się również współcześnie, są jednak bardziej skomplikowane, często też jej część wykonuje się przewodami pod tynkiem tam, gdzie ściany są murowane.

W większości jednak przypadków, ze względu na wymagania estetyczne, współcześni inwestorzy decydując się na budowę domu w pełni drewnianego mogą wprawdzie zaakceptować instalację elektryczną natynkową w pomieszczeniach gospodarczych lub pomocniczych, jednak niemal zawsze nie życzą sobie widoku przewodów lub rurek instalacyjnych na powierzchni ścian w głównych pomieszczeniach domu. To wątpliwa ozdoba, dlatego stawiają elektrykom zadanie ukrycia przewodów doprowadzających podobnie, jak dzieje się to w obiektach murowanych. Tylko że w budynku drewnianym nie jest to tak samo proste, jak w murowanym.

Prosta instalacja w wersji "natynkowej" (fot. twojedomki.pl)

Prowadzenie przewodów po ścianie, przewidzianej do zabudowania boazerią lub płytami gipsowo-kartonowymi (fot. twojedomki.pl)

Warto, aby po wykonaniu instalacji elektryk dołączył zbiór fotografii, dokumentujący miejsca prowadzenia przewodów w trakcie budowy

Najłatwiejsze zadanie ma instalator, który przystępuje do realizacji zadania już na etapie wznoszenia ścian. Jeśli wcześniej zapoznał się z projektem budowlanym, będzie potrafił wykorzystać różne możliwości ukrycia przewodów pomiędzy balami, za różnymi osłonami, w powstałych pustych przestrzeniach, w ściankach działowych, albo chociażby po drugiej stronie ściany. Wtedy też może przygotować przepusty do przejścia przewodami przez ściany.

Znajomość projektu budowlanego jest przy tym bardzo ważna, elektryk musi wiedzieć czy dana przestrzeń nie będzie na przykład wypełniana później materiałem termoizolacyjnym.

Poza tym, często występuje konieczność poprowadzenia przewodów w miejscach innych niż strefy zalecane. Elektryk musi się wtedy upewnić, czy nie występuje na przykład kolizja z innymi instalacjami, lub w ogóle, czy jest to dopuszczalne z innych względów. Dlatego nie warto pozostawiać kwestii wykonania instalacji elektrycznej na ostatni moment inwestycji.

Elektryk powinien być na budowie od samego jej początku, aby nadzorować wykonanie uziomu fundamentowego i ostatnim z niej schodzić, przekazując wtedy inwestorowi dokumenty z końcowych pomiarów wykonanej instalacji elektrycznej.

Może cię zainteresować

Przed czym chroni różnicówka w domowej instalacji elektrycznej? Trzy oryginalne kształty i cztery kolory. Nowa seria podtynkowcyh gniazd i włączników elektrycznych ICON Jakie są rodzaje gniazdek elektrycznych? Na jakie inwestycje można uzyskać dofinansowanie w programie Mój Prąd 5.0? Jak połączyć włącznik krzyżowy ze schodowymi? Co to jest plafoniera i jak wymienić żarówkę? Jakie są rodzaje oznaczeń kabli elektrycznych i przewodów?

Zobacz więcej Zwiń

Warto też, aby do tych protokołów elektryk dołączył zbiór fotografii, dokumentujący miejsca prowadzenia przewodów w trakcie budowy. Ten obyczaj staje się powoli coraz bardziej powszechny, co jest bardzo cenne.

Miejsca przyszłych gniazdek elektrycznych. Technologia szkieletowa daje dużą łatwość w instalowaniu dodatkowych punktów zasilających. (fot. topbud.pl)

Obowiązujące w Polsce przepisy nie narzucają obowiązku prowadzenia instalacji w rurkach czy kanałach instalacyjnych. Obowiązkowe jest tylko stosowanie przewodów wykonanych z miedzi i w podwójnej izolacji, najlepiej na podwyższone napięcie 500/750 V.

Jednak na wielu odcinkach instalacji, zaleca się stosowanie takich osłon w postaci rurek czy kanałów. Wynika to chociażby z faktu, iż konstrukcje drewniane nie są monolitem tak jak mury, drewno stale pracuje i możliwe jest pewne przemieszczanie się elementów nie tylko ścian.

Dlatego przewodów elektrycznych w obiektach drewnianych nie można układać na sztywno, muszą być luźne i mieć pewien zapas długości, aby nie występowało ich mechaniczne naprężanie w trakcie eksploatacji obiektu.

Niechlujne wykonawstwo instalacji elektrycznej jest podstawową przyczyną pożarów w obiektach drewnianych

Nie mogą być też ściskane. Rurka może na przykład zabezpieczyć nam przewód w miejscach narażonych na ściskanie, gdyż podczas układania daje pewien zapas odległości, nie pozwala także kaleczyć izolacji przy przechodzeniu przez ściany lub otwory w innych elementach, czasem nawet pozwoli stworzyć przestrzeń, aby przeprowadzić przewód przez materiał termoizolacyjny. Warto z tych jej cech fizycznych rozsądnie korzystać.

Wszystkie te zalecenia mają na celu wykluczenie możliwości uszkodzenia izolacji przewodów zarówno w trakcie budowy, jak i podczas eksploatacji obiektu.

Dlatego dbałość o niby drobne szczegóły winna stać się podstawową troską elektryka już na etapie układania przewodów. Od tego będzie w dużej mierze zależała trwałość i niezawodność wykonanej instalacji oraz bezpieczeństwo obiektu i jego użytkowników.

Inne elementy instalacji (w tym puszki osprzętowe)

Wykonując natynkową wersję instalacji w obiekcie drewnianym, elektryk nie ma obecnie większych problemów. Współczesne natynkowe puszki rozgałęźne, gniazda wtyczkowe oraz łączniki, nie wymagają stosowania specjalnych podkładek blaszanych, można stosować je bezpośrednio na drewnie.

Ich tylna ścianka jest wykonana z materiału stanowiącego dostateczne i pewne zabezpieczenie przed rozprzestrzenianiem się ognia. Nieco inaczej jest przy instalacji w wersji wtynkowej, kiedy puszek rozgałęźnych nie stosujemy, zaś osprzętowe są zagłębione w ścianach.

Wiele zależy tutaj od konstrukcji ściany, chociaż wielkiego wyboru nie ma. Uparty inwestor może wprawdzie zamówić puszki przeznaczone do montażu w litym drewnie, czyli na ścianach z bali, przeważnie jednak wykorzystuje się puszki przeznaczone do montażu w płytach gipsowo-kartonowych.

Mogą być również stosowane puszki pogłębione, a jeszcze lepiej, puszki specjalistyczne, na przykład typu PDD60. Pod żadnym jednak pozorem nie wolno przebijać ścianek puszki gwoździami czy też wkrętami, dla jej umocowania! To jest metoda niedopuszczalna! Wkręty stosujemy wyłącznie na zewnątrz puszki, jak to ma miejsce w tym przypadku.

Puszka do pustych ścian PDD 60, montowana od wewnątrz. Jej konstrukcja umożliwia łączenie w układzie modułowym, ramkowym o rozstawie 71 mm. W zależności od grubości ścianki w której zamocowana jest puszka, można ją przedłużać pierścieniem dystansowy PD60x30. Standardowa głębokość kołnierza wynosi 12 mm. (fot. Simet S.A.)

Sposób mocowania puszki PDD60. W zależności od grubości ścianki w której jest zamocowana, osprzęt można mocować przedłużonymi wkrętami W25 i W40. PDD60 ma w standardzie: 4 wkręty mocujące do ściany, 2 wkręty do osadzenia łączników lub gniazd. (fot. Simet S.A.)

Po wprowadzeniu do wewnątrz przewodów, otwory w niej należy uszczelnić, aby nie dopuścić do tworzenia się mostka termicznego, miejsca wychładzania pomieszczenia, albo stosować puszki wiatroszczelne.

Inne ewentualnie stosowane puszki powinny być wykonane z materiałów bezhalogenowych, czyli zapobiegających rozprzestrzenianiu się ognia. I tak samo, należy je stosować jako szczelne na zewnątrz.

Przewody w puszkach łączymy za pomocą specjalnych złączek lub innych zacisków do tego przeznaczonych, jakiekolwiek ich skręcanie jest niedopuszczalne.

Przewody w puszkach łączymy za pomocą specjalnych złączek (fot. Wago Elwag)

Łączniki i gniazdka wtyczkowe umieszcza się podobnie jak w obiektach murowanych. Warto jednak pamiętać, iż podawane w literaturze fachowej miejsca ich usytuowania są zalecane, nie są jednak żadnym obowiązkiem. Tylko inwestor decyduje gdzie i na jakiej wysokości je umieścić, a elektryk ma się do jego dyspozycji dostosować.

Pozostałe zasady wykonawstwa wynikają z postanowień ogólnych. Ważne jest jednak, aby elektryk nigdy nie zapominał, iż nadmiar niepotrzebnie wydzielonego ciepła w budynku murowanym może skończyć się awarią, zaś w budynku drewnianym konsekwencje tegoż mogą być poważniejsze. Nie wolno o tym zapominać na żadnym etapie prac.

Wykonawstwo takiej instalacji winno być powierzone wyłącznie doświadczonemu instalatorowi, tak samo jak jej remonty i przeróbki.

Stanisław Liberski
fot. otwierająca: Fotolia © Ingo Bartussek